Bir veya birkaç kimyasal ajanın deri yüzeyine bırakılarak derinin çeşitli derinliklerinde kontrollü şekilde hasar oluşturması ve sağlıklı, temiz bir deri ortaya çıkarmasını sağlayan yönteme kimyasal peeling denmektedir.
Bu işlemde hedeflenen derinin tabakaları arasında istenilen derinliğe inerek hasar oluşturmak ve yenilenme sırasında yara iyileşmesinin avantajlarından faydalanarak çeşitli sorunların tedavisini sağlamaktadır.
3 farklı çeşit kimyasal peeling uygulama yöntemi bulunmaktadır. Bunlar yüzeysel, orta derinlik ve derin kimyasal peeling uygulamalarıdır.
Yüzeysel Kimyasal Peeling
Meyve asitleri ile ya da şeker karışımından elde edilen glikolik asit, sütte bulunan laktik asitleri gibi bitkisel içeriklerden hazırlanmış peelinglerdir. Genel isimleri alfa hidroksi asitler yani AHA olarak bilinmektedir. Bu peelinglerin içeriğinde oldukça küçük moleküller bulunmaktadır ve cildin epidermis, yani en üst tabakasına kolayca geçebilmektedirler. Daha derine inemedikleri için soyma işlemi konusunda epidermal kökenli yüzeysel sorunlarda etkili olmaktadırlar. Hücre yenilenmesi konusunda oldukça başarılıdırlar.
Salisilik asitlerle ( BHA) yapılan peelinglerde yüzeysel peelingler olarak bilinmektedirler. Akne, siyah - beyaz nokta ve leke tedavilerinde kullanılmaktadır. İşlem sonrası günlük hayata hemen devam edilebilir. Cildi tüm kimyasal peeling işlemlerinde çok iyi derecede korumak ve güneş ışınlarından uzak tutmak gerekmektedir.
Orta Derinlik Kimyasal Peeling
TCA %10 ile %35 glikolik asitler ile yapılmaktadırlar. Ter - yağ bezleri ve kıl foliküllerinin bulunduğu dermis tabakasının derindeki katmanında harabiyet oluşturarak pigment değişikliklerinin, hafif ve orta derinlikteki kırışıklıkların düzeltilmesini sağlayan ve fazla derecede güneşe maruz kalmış cildin özellikle yüz, el, kol ve boyun bölgesinde kanserden önce meydana gelen aktinik keratoz probleminin tedavisinde etkili biçimde kullanılan bir yöntemdir.
İşlemden sonra cilt kızarmaktadır ve sonrasında kahverengiye doğru kabuklanmaya başlar. İşlemden 2 ila 3 gün sonra ise deriler dökülmeye başlar. İyileşme süreci yaklaşık olarak 1 hafta sürmektedir ve bu süreci hızlandırmak için cilt her daim temiz tutmalı, her gün birkaç defa yıkanmalı ve sonrasında güzel biçimde nemlendirilmelidir.
Derin Kimyasal Peeling
TCA %50, Bakers, Fenol veya Jessner’s solüsyonları ile yapılan peeling yöntemidir. Ciddi seviyede soyulma işlemi gerçekleştirir. Derin akne ve sivilce izleri, skarlar, cilt lekeleri ve derin kırışıklıkların tedavisinde oldukça etkili biçimde kullanılmaktadır.
Derinin alt katmanlarına kadar işlemesi sebebi ile acılı bir işlemdir ve bu nedenle lokal anestezi altına uygulama yapılmaktadır. İşlem sonrası anestezi etkisi geçeceğinden süreç oldukça ağrılı devam edecektir, bu nedenle düzenli biçimde ağrı kesici kullanılması gerekmektedir.
Cilt yüzeyinde 1 ila 2 hafta devam eden şişlikler gözlemlemek mümkündür. 1 aylık iyileşme süreci vardır ve kızarıklıkların tamamen kaybolması 3 ayı bulabilir. Yüzeysel ve orta derinlik kimyasal peelinglere göre çok daha etkili ve etkisi uzun süre devam eden bir işlemdir. Koyu ten rengine sahip kişiler işlem sonrası renk açılması yaşayabilecekleri için açık ten rengine sahip kişiler için daha uygun bir peeling yöntemidir.
Kimyasal Peeling Öncesi Bilinmesi Gerekenler
Kimyasal peeling öncesi hastanın radyoterapi öyküsü varsa, aşırı derece skar oluşumu, keloid hikayesi ve geç yara iyileşmesi durumu söz konusuysa, yoğun sigara kullanımı söz konusuysa, direk güneş ışığına maruz kalınacaksa, yakın zamanda yüz cerrahisi operasyonu olunduysa, aktif uçuk mevcutsa, gebelik ya da emzirme dönemindeyse, radyoterapi geçmişi bulunuyorsa ve salisilik asit peelingi kullanılacak durumlarda aspirin alerjisi olmaması dikkat edilmesi gereken noktalardandır.
Kimyasal Peeling Kaç Seans Uygulanmalıdır ve Seans Süresi Ne Kadardır?
Seanslar tedavi edilecek bölgenin büyüklüğüne göre değişiyor olsa bile ortalama olarak 30 ila 60 dakika arasında sürmektedir. Seans sayısı kişiden kişiye ve ciltte bulunan probleme göre değişiklik göstermektedir. Yüzeysel peeling işlemlerinde 2 ila 4 hafta arlıklarla 4 veya 8, orta derinlik peeling uygulamalarında 2 ila 4 ay aralıklarla 2 veya 4, derin peeling uygulamalarında ise genellikle tek seans yeterli olmaktadır.
Kimyasal Peeling Öncesi Uyarılar
Kimyasal peeling işlemlerinden önce saçlar boyatılmamalı ya da perma yaptırılmamalıdır. Güneş kimyasal peeling işlemlerinde tehlikeli olduğu için mümkünse tedavi için uygun olan sonbahar ya da kış ayları tercih edilmelidir.
Kimyasal Peeling Sonrası Uyarılar
Direkt olarak güneş ışığı ile temas edilmemeli ve kesinlikle solaryuma girilmemelidir. Hatta mümkünse işlemlerden sonra hassasiyet devam edeceğinden ve cildin iyi şekilde korunması gerektiğinden 6 ay süreyle yüksek koruma faktörlü güneş koruyucu kullanmanız gerekmektedir.
Yaz aylarında şapka ve gözlükte kullanmak iyi olacaktır.
İşlemden sonra cildi sudan korumak gerektiği için ilk gün duş alınmamalı, sauna ve hamama girilmemelidir. 1 hafta süreyle ise ılık su ile duş alınmalı, hassas olan deri sıcak sudan kesinlikle uzak tutulmalıdır.
İlk 2 -3 gün makyaj yapılmamalıdır, sonrasında makyaj yapmakta bir sakınca yoktur. Makyajı temizlemek için kullanılan maddelerin alkol içermemesine dikkat edilmelidir.
Kimyasal Peelingin Yan Etkileri Nelerdir?
Uygulama sırasında yüzeysel ve orta derinlik peeling uygulamalarında tedavi sırasında ve sonrasında ciltte hafif ve orta düzeyde yanma hissi meydana gelebilir. Eğer acı kişinin tolere edebileceğinden fazlaysa anestezik kremlerden faydalanılabilir. Derin peeling işlemleri ağrılı ve acılı olacağından tedaviyi lokal anestezi ile birlikte uygulamak gerekir. Tedavi sonrasında da zorluk yaşamamak için anestezik kremlerin ve ağrı kesicilerin düzenli şekilde kullanılması gerekmektedir. Hassas ciltlerde oldukça dikkatli olunmalı alerjik reaksiyona ve kimyasal yanıklara karşı muhakkak önlem alınmalıdır.
